نیم قرن پیشرفت اقتصاد در برابر تحریم‌ها/۱۳

یک مدرس دانشگاه گفت: بازار سرمایه به عنوان دومین بازوی تأمین مالی اقتصاد می تواند کارکرد موثرتری نسبت به بازار پول در تخصیص بهینه منابع داشته باشد.رشد و توسعه بازار سرمایه علاوه بر کمک به استفاده بهینه از منابع باعث می شود و فشار و تنگنای مالی از سیستم بانکی کاسته شود که به تنهایی می تواند ریسک مالی و اعتباری را در کشور کاهش دهد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، بازار سرمایه از گذشته تا به امروز بازاری موفق و اصطلاحا روبه جلویی بوده که نقش کلیدی و اساسی در توسعه اقتصادی داشته که پتانسیل بالا در مقایسه با بازار‌های موازی اعم از طلا، ارز و خودرو برای جذب سرمایه گذار دارد. بورس بعد از انقلاب اسلامی ایران با توجه به نیاز مالی کشور توسعه بسیاری یافته و از یک بورس سنتی به بورسی فراگیر تبدیل شد، اما با داده‌های محدودی که در اختیار این بازار قرار گرفته بود، راه توسعه قطعا با سرمایه‌گذاری بیشتر، آن هم به واسطه اعتماد به این بازار افزایشی شد.

حالا در دهه‌های گذشته افزایش ارزش بورس در ایران باعث شد که توجه دولتمردان به ظرفیت‌های بازار سرمایه جذب و با سیاستگذاری حمایتی بازار سرمایه را توسعه و گسترش دهند.

براستی بازار سرمایه در بیش از یک دهه اخیر چقدر توانست نسبت به سایر بازارهای مالی توسعه داشته باشد و چرا مردم به این بازار اعتماد دارند.درادامه حمید مرتضی کوشکی، مدرس دانشگاه وکارشناس بازار مالی به واکاوی بخش هایی از موضوعات و اتفاق های مهم این بازارپرداخت که در ادامه می خوانیم.

رشد ارزش بازار (رشد اسمی و حقیقی)

کوشکی با اشاره به مجموع ارزش بازار بورس و فرابورس طی سالیان ۱۳۹۰ تا دی ماه ۱۴۰۳،گفت: با رشدی معادل ۶، ۶۷۰% از رقم ۱۶۲ هزار میلیارد تومان به ۱۰، ۷۸۲ هزار میلیارد تومان رسیده است، که بخش عمده آن را بازار سهام (حدود ۹۰%) و سپس بازار بدهی و صندوق های سرمایه گذاری تشکیل داده است.

این مدرس دانشگاه تاکید کرد: فارغ از تغییر متغیر‌های اسمی، چون تورم که سهم عمده ای در رشد ارزش بازار داشته، باعث شد رشد حقیقی بازار در راستای سیاست‌های توسعه ای در جهت افزایش گزینه های در دسترس سرمایه گذاری از طریق عرضه های اولیه، ایجاد صندوق های سرمایه گذاری و توسعه بازار بدهی اثرات قابل توجهی داشته است.

وی تصریح کرد:برای مثال به استناد گزارش آماری وضعیت بازار سرمایه سازمان بورس و اوراق بهادار، تعداد صندوق های سهامی و درامد ثابت در سال ۱۳۹۷ به ترتیب ۶۹ – ۷۵ و در آذر ماه ۱۴۰۳ به ۱۴۹ – ۱۵۶ صندوق افزایش یافته است. همچنین تعداد نماد‌های قابل معاملات در بازار سهام از ۶۰۰ نماد سال ۱۳۹۷ به ۷۸۷ نماد در آذر ماه ۱۴۰۳ افزایش یافته است.

تخصیص بهینه منابع و تأمین مالی بازار 

به گفته این کارشناس مالی، بازار سرمایه به عنوان دومین بازوی تأمین مالی اقتصاد می تواند کارکرد موثرتری نسبت به بازار پول در تخصیص بهینه منابع داشته باشد. حجم کل تأمین مالی بازار سرمایه در سال ۱۳۹۷ حدود ۸۳ هزار میلیارد تومان با ترکیب ۸۰% از محل بدهی و ۲۰% از محل سرمایه‌ای به حجم تأمین مالی ۷۸۳ هزار میلیارد تومان (بدون احتساب افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی) در سال ۱۴۰۲ با ترکیب ۴۸% بدهی و ۵۲% سرمایه ای رسیده است.

کوشکی با تاکید بر اینکه در مقاطع مذکور نسبت تأمین مالی به ارزش بازار به ترتیب ۱۵% در سال ۱۳۹۷ و ۸% در سال ۱۴۰۲ بوده است، گفت:  هرچند به دلیل حباب سال ۱۳۹۹، نسبت تأمین مالی به ارزش بازار روند کاهشی داشته است، اما با این حال بازار سرمایه کشش و ظرفیت استقراض خوبی برای بنگاه های اقتصادی داشته و بهره مندی از این ظرفیت و حتی افزایش آن مستلزم کاهش سطح ریسک های بازار از جمله دخالت های دولتی در امور اقتصادی و همچنین اتخاذ تصمیمات کارشناسانه با محوریت توسعه در سطوح مختلف کشور است.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه گزارشات توجیهی در بازار سرمایه جهت تأمین مالی در اختیار عموم قرار می گیرد، لذا می توان انتظار داشت توزیع منابع بین بنگاه های اقتصادی از مسیر بازار سرمایه به کارای تخصیصی کمک شایانی می‌کند؛ از این رو رشد و توسعه بازار سرمایه علاوه بر کمک به استفاده بهینه از منابع باعث می شود و فشار و تنگنای مالی از سیستم بانکی کاسته شود که به تنهایی می تواند ریسک مالی و اعتباری را در کشور کاهش دهد.

بازدهی برای جذب بیشتر نقدینگی

کوشکی تاکید کرد: بازدهی در هر بازار عامل تحریک متغیر‌های بسیاری است؛ افزایش نهاد‌های اختصاصی و اشتغال عاملی برای جذب بیشتر نقدینگی جامعه و در نهایت باعث رشد و رونق بازار سرمایه می‌شود. با توجه به میزان ریسک‌ها، مقایسه بازار‌های قابل سرمایه گذاری با یکدیگر عملکردی مناسب است، اما به جهت یک نمای کلی و با علم بر اینکه بازار سرمایه نسبت به بازار ارز و طلا از ریسک بیشتری برخوردار است.

این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه از سال ۱۳۹۷ تا دی ماه ۱۴۰۳ شاخص کل هم وزن بورس تهران و فرابورس ایران به ترتیب ۲۷ برابر و ۳۱ برابر شده است، گفت: طی همین مدت نرخ دلار و سکه بهار آزادی به ترتیب با رشد از ۱۰۵۰۰تومان به ۸۲۰۰۰، تومان و۳۴۰۰۰۰۰ تومان به۵۵۰۰۰۰۰۰ تومان ۸ و ۱۶ برابر شده اند.

بازار مولدی برای ایجاد اشتغال 

وی ادامه داد: با توسعه بازار سرمایه می توان انتظار رشد از جهت اسمی و حقیقی در بخش های مرتبط با این حوزه را داشت. تعداد نهاد‌های تخصصی مرتبط با بازار سرمایه اعم از شرکت های کارگزاری، سبدگردانی، مشاوره سرمایه گذاری، تأمین سرمایه و شرکت رتبه بندی اعتباری مخصوصاً طی چند سال اخیر گذشته با رشدی مناسب به ترتیب به ۱۱۸ شرکت کارگزاری، ۹۵ شرکت سبدگردانی، ۲۸ شرکت مشاور سرمایه گذاری، ۱۲ شرکت تأمین سرمایه و ۳ شرکت رتبه بندی اعتباری رسیده است. قاعدتاً روند رو به رشد در نهاد‌های مرتبط با بازار سرمایه می تواند باعث رشد اشتغال شود.