به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، در روز شنبه، بیستم بهمن ۱۴۰۳، ایران شاهد تعطیلی گسترده‌ای در ۲۷ استان به دلیل «ناترازی انرژی و برودت هوا» بود. این تعطیلی‌ها شامل ادارات دولتی، مدارس، دانشگاه‌ها، بانک‌ها و مؤسسات عمومی می‌شد و با هدف «پایداری شبکه انرژی» و مدیریت مصرف اتخاذ گردید.

البته تعطیلی‌های گسترده به دلیل ناترازی انرژی و برودت هوا اعلام شد. با این حال، برخی کارشناسان معتقدند که این تعطیلی‌ها ممکن است به دلیل ناکافی بودن ذخایر انرژی و تلاش دولت برای کنترل بازار‌ها باشد، اما بازهم اگر به واکاوی این مشکلات بپردازیم به بدعهدی آمریکا می‌رسیم. 

همزمان، بازار ارز و طلا با نوسانات قابل‌توجهی مواجه شد. قیمت دلار آمریکا به حدود ۹۰ تا ۹۳ هزار تومان رسید و سکه امامی نیز به ۷۴،۱۰۰،۰۰۰ تومان افزایش یافت.

مقایسه با روز قبل (۱۹ بهمن ۱۴۰۳):

دلار آمریکا: در ۱۹ بهمن، قیمت دلار در صرافی‌های بانکی ۶۹،۰۰۷ تومان بود. با رسیدن به ۹۰،۰۰۰ تومان در ۲۰ بهمن، این افزایش حدود ۳۰.۴ درصد بوده است.

سکه امامی: در ۱۹ بهمن، قیمت سکه امامی ۶۸،۹۹۵،۰۰۰ تومان بود. با رسیدن به ۷۴،۱۰۰،۰۰۰ تومان در ۲۰ بهمن، این افزایش حدود ۷.۴ درصد بوده است.

مقایسه با یک ماه قبل (۲۰ دی ۱۴۰۳):

دلار آمریکا: قیمت دلار در ۲۰ دی، در صرافی‌های بانکی ۶۸،۹۵۳ تومان بود. با رسیدن به ۹۰،۰۰۰ تومان در ۲۰ بهمن، این افزایش حدود ۳۰.۵ درصد بوده است.

سکه امامی: قیمت سکه امامی در ۱۹ دی، ۵۶،۲۰۰،۰۰۰ تومان بود. با رسیدن به ۷۴،۱۰۰،۰۰۰ تومان در ۲۰ بهمن، این افزایش حدود ۳۱.۸ درصد بوده است.

مقایسه با ابتدای (مهر ۱۴۰۲):

دلار آمریکا: قیمت دلار در مهر ۱۴۰۲، حدود ۵۰،۰۰۰ تومان بود. با رسیدن به ۹۰،۰۰۰ تومان در ۲۰ بهمن ۱۴۰۳، این افزایش حدود ۸۰ درصد بوده است.

سکه امامی: قیمت سکه امامی در مهر ۱۴۰۲، حدود ۴۵،۰۰۰،۰۰۰ تومان بود. با رسیدن به ۷۴،۱۰۰،۰۰۰ تومان در ۲۰ بهمن ۱۴۰۳، این افزایش حدود ۶۴.۷ درصد بوده است.

این افزایش‌ها نشان‌دهنده نوسانات شدید در بازار ارز و طلا طی دوره‌های زمانی مختلف است که می‌تواند ناشی از عوامل متعددی مانند تحریم‌ها، نوسانات بازار جهانی، سیاست‌های اقتصادی داخلی و انتظارات تورمی باشد.

در ادامه می‌توان موارد به عنوان عوامل مؤثر بر این وقایع به عنوان تحلیل ارائه داد:

۱. ناترازی انرژی و تعطیلی‌ها

تعطیلی‌های گسترده به دلیل ناترازی انرژی و برودت هوا اعلام شد. با این حال، برخی کارشناسان معتقدند که این تعطیلی‌ها ممکن است به دلیل ناکافی بودن ذخایر انرژی و تلاش دولت برای کنترل بازار‌ها باشد.

۲. افزایش نرخ ارز و طلا: افزایش قیمت دلار و سکه به دو عامل اساسی بستگی دارد:

انتظارات تورمی: با افزایش انتظارات تورمی، مردم به دنبال حفظ ارزش دارایی‌های خود هستند و به خرید ارز و طلا روی می‌آورند که این امر تقاضا و در نتیجه قیمت‌ها را افزایش می‌دهد.

نوسانات بازار جهانی طلا: افزایش قیمت اونس جهانی طلا نیز می‌تواند بر قیمت سکه و طلا در بازار داخلی تأثیرگذار باشد.

۳. نقش بنگاه‌های اقتصادی بزرگ

برخی تحلیل‌ها حاکی از آن است که بنگاه‌های اقتصادی بزرگ با درآمد‌های ارزی، ممکن است از افزایش نرخ ارز سود ببرند. این بنگاه‌ها با تبدیل درآمد‌های ارزی خود به ریال با نرخ‌های بالاتر، سود بیشتری کسب می‌کنند.

۴. مدیریت اقتصادی و سیاست‌های دولت: برخی کارشناسان، ناکارآمدی در مدیریت اقتصادی و سیاست‌گذاری‌های نادرست را از عوامل مؤثر در بروز این شرایط می‌دانند. عدم برنامه‌ریزی مناسب برای تأمین انرژی و کنترل بازار ارز می‌تواند به تشدید این بحران‌ها منجر شود.

۵. ارزش پول ملی و رشد نقدینگی

طبق گزارش بانک مرکزی، نقدینگی در کشور به بیش از ۸،۰۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده که در صورت نبود تولید و رشد اقتصادی متناسب، منجر به تورم و کاهش ارزش ریال می‌شود. در نتیجه، مردم برای حفظ سرمایه، به بازار‌های ارز و طلا هجوم می‌آورند که موجب افزایش قیمت‌ها می‌شود.

۶. انتظارات تورمی و نااطمینانی از آینده

با توجه به عدم پیش‌بینی‌پذیری وضعیت اقتصادی، سرمایه‌گذاران و مردم عادی ترجیح می‌دهند دارایی‌های خود را به ارز و طلا تبدیل کنند. افزایش بی‌اعتمادی به سیاست‌های اقتصادی دولت و تجربه تورم‌های گذشته، باعث می‌شود مردم هرگونه افزایش نرخ ارز را به عنوان سیگنالی برای رشد بیشتر قیمت‌ها در آینده تلقی کنند و در نتیجه، تقاضا برای خرید بیشتر شود.

۷. عملکرد ضعیف در مدیریت عرضه و تقاضای ارز

دولت ابزار‌های مختلفی برای کنترل نرخ ارز دارد، از جمله عرضه ارز در بازار، کنترل تقاضای ارز برای واردات و مدیریت ذخایر ارزی. اما برخی سیاست‌های غلط و سنگ اندازی ها از سوی دولت آمریکا مانند تزریق ارز در مقاطع خاص بدون برنامه‌ریزی دقیق، باعث نوسانات بیشتر در بازار شده است. در ماه‌های اخیر، عرضه ارز کاهش یافته و همین امر بر افزایش قیمت‌ها تأثیر داشته است.

۸. کاهش ورود ارز به کشور

در چند سال اخیر، خروج سرمایه از کشوربا توجه به بدعهدی‌های آمریکا افزایش یافته است. عدم اطمینان نسبت به آینده اقتصادی، تحریم‌های بانکی، و نبود جذابیت سرمایه‌گذاری در داخل، باعث شده تا سرمایه‌ها به سمت کشور‌های دیگر سوق پیدا کند. از سوی دیگر، به دلیل تحریم‌ها و مشکلات بانکی، ورود ارز به کشور کاهش یافته که بر افزایش نرخ دلار تأثیر مستقیم دارد.

۹. افزایش تقاضا برای خرید ارز توسط شرکت‌های تجاری و دلالان

در شرایطی که قیمت دلار در حال افزایش است، شرکت‌های تجاری که نیاز به واردات دارند، ترجیح می‌دهند ارز بیشتری خریداری کنند تا از افزایش‌های بعدی در امان باشند. علاوه بر این، دلالان و سفته‌بازان نیز با خرید و فروش‌های مکرر، بر افزایش قیمت‌ها دامن می‌زنند.

۱۰. تأثیر بحران انرژی بر تولید و صادرات

کمبود انرژی نه‌تنها باعث تعطیلی سراسری شد، بلکه بر روند تولید و صادرات نیز تأثیر منفی گذاشت. صنایع وابسته به گاز و برق مانند پتروشیمی‌ها، فولاد و سیمان، دچار اختلال شده و تولید آنها کاهش یافته است. این موضوع به کاهش ارزآوری از طریق صادرات و افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی منجر شده است.

۱۱. سیاست‌های ارزی بانک مرکزی و ناهماهنگی در تصمیمات اقتصادی

بانک مرکزی در ماه‌های اخیر نتوانسته سیاست‌های مشخص و پایداری برای کنترل نرخ ارز ارائه دهد. نوسانات شدید سیاست‌گذاری و تغییرات در تیم اقتصادی دولت، باعث سردرگمی بازار شده و انتظارات تورمی را افزایش داده است.

جمع‌بندی کلی:

این مجموعه عوامل، دست‌به‌دست هم داده‌اند تا افزایش شدید قیمت دلار، سکه و سایر دارایی‌های امن را رقم بزنند. راه‌حل این بحران، اتخاذ سیاست‌های اقتصادی پایدار، کنترل نقدینگی، افزایش بهره‌وری تولید، مدیریت منابع ارزی، و ایجاد ثبات در تصمیمات اقتصادی است که می‌بایست برای مقابله با این چالش‌ها، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، مدیریت کارآمد و سیاست‌های مناسب اقتصادی اتخاذ شود.