محمدمهدی شهریاری در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، درباره پیام دوگانه دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به ایران مبنی بر اینکه که هم به توافق علاقه دارد و هم به افزایش فشار حداکثری به جمهوری اسلامی، گفت: این روزها برخی مخالفان با هدف اخلال در بهبود روابط ایران با غرب، اروپا و آمریکا، تلاش‌هایی در جهت ارائه گزارش‌های منفی درخصوص ملاقات‌ها داشته‌اند، اما تاکنون در این امر موفق نبوده‌اند.
وی افزود: از طرفی ترامپ از زمانی که به عنوان رئیس جمهور آمریکا انتخاب شد، اعلام کرده که آماده مذاکره است اما با تکرار برخی ادعاهای غلط درمورد ایران به این موضوع هم اشاره دارد که اگر مذاکره به نتیجه نرسد، تحریم‌ها را افزایش خواهد داد و مانع از فروش نفت خواهد شد که البته تاکنون در این سیاست موفق نبوده است.
مذاکره و لزوم انسجام داخلی
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اهمیت انسجام ملی در شرایط خاص فعلی افزود: به منظور پیشبرد موفقیت‌آمیز سیاست خارجی، باید با وحدت و همدلی، موضع درستی در قبال مذاکره اتخاذ کرد و باید همه جریان‌ها، گروه‌ها، نمایندگان مجلس و مسوولان انسجام داخلی خود را حفظ کنند.
شهریاری با بیان اینکه وجود صداهای مختلف و پراکنده در داخل کشور، دستیابی به نتایج مطلوب و پیشرفت در مذاکرات را دشوار می‌سازد، تصریح کرد: همانطور که رهبر معظم انقلاب در بیانات خود در روز مبعث خطوط اصلی را مشخص فرمودند، در صورت انجام مذاکرات، باید با رویکردی مشخص، تدبیر لازم و هوشیاری نسبت به طرف مقابل عمل کرد.
اهمیت لابی ایران در آمریکا
نماینده مردم بجنورد در مجلس یکی از مشکلات اساسی در سیاست خارجی را فقدان انسجام داخلی برشمرد و گفت: علاوه بر این، در صورت تصمیم به مذاکره مستقیم، وجود لابی‌های قدرتمند با طرف مقابل نیز اهمیت دارد. متأسفانه ایران فاقد لابی در آمریکا است، درحالی که ظرفیت ایجاد چنین لابی‌هایی با بهره بردن از اساتید و دانشگاهیان برجسته حامی جمهوری اسلامی ایران در داخل آمریکا وجود دارد.
شهریاری تاکید کرد: در حال حاضر، عرصه لابی‌گری و رایزنی در سطح مذاکرات و مسائل مربوط به آن به رژیم صهیونیستی واگذار شده است که با دروغ پردازی، تخریب و موضع‌گیری‌های شدید علیه جمهوری اسلامی ایران به فعالیت می‌پردازند. بنابراین، قبل از وقوع هر اتفاق خاصی، تعیین مواضع مشخص ضروری است.
تخریب مذاکرات در داخل
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی درباره تخریب مذاکرات از سوی برخی از اشخاص، گروه ها و نمایندگان مجلس عنوان کرد: اگر همه ما مطیع رهبر معظم انقلاب هستیم و فرمایشات رهبری محور اصلی است، نباید اینگونه رفتار شود.
وی تاکید کرد: باید از دولت که مواضعش روشن است، در اجرای دیپلماسی و سیاست خارجی وتلاش برای تحقق برنامه هایش تبعیت کنند. چرا که تقویت دولت در این راستا، به حل مشکلات کمک خواهد کرد، در غیر این صورت وجود صداهای مختلف، منافع کشور را تأمین نخواهد کرد.
تضمین در حقوق بین‌الملل
شهریاری در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان از بدعهدی و تکرار خروج آمریکا از برجام در صورت انجام مذاکره جلوگیری کرد، گفت: در حقوق بین‌الملل ضمانت اجرایی وجود ندارد. کشورها بر اساس منافع خود در شرایط مختلف عمل می‌کنند. هرچند می‌توان تضمین‌های خاصی گرفت، اما این تضمین‌ها چندان قابل اتکا نیستند.
وی اضافه کرد: تاریخ نشان می‌دهد که در معاهدات متعددی که ایران با کشورهای دیگر داشته، طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکرده است. به عبارتی شرایط و منافع کشورها تعیین‌کننده رفتار آن‌هاست و ممکن است امروز شرایط ایجاب کند که به تعهدی عمل کنند، اما فردا با تغییر شرایط، از آن سرپیچی کنند.
نماینده مردم بجنورد در مجلس خاطرنشان کرد: در این میان، نباید از قلدری‌های خاص آمریکایی‌ها نیز غافل شد، که در سیاست خارجی خود، رویکردی مشابه را در قبال بسیاری از کشورها اتخاذ می‌کنند. با این حال، باید تا حد امکان با استفاده از کارشناسان با تجربه و استناد به مسائل حقوق بین الملل، از فضای مذاکره بهره برداری کنیم.
به گزارش ایرنا، موضوع مذاکره با آمریکا چند هفته ای است که به محور اصلی مباحث تحلیلگران، سیاستمداران، احزاب و گروه های مختلف داخلی اعم از موافق و مخالف و نیز تحلیلگران درحوزه های منطقه ای و بین المللی تبدیل شده است، ترامپ اخیرا در یادداشتی با تکرار برخی ادعاهای خود علیه ایران از آمادگی برای مذاکره سخن گفت و تاکید کرد که حق داریم جلوی فروش نفت ایران را بگیریم و ایران نمی تواند سلاح هسته ای داشته باشد.
جمهوری اسلامی ایران در موضوع مذاکره با آمریکا همواره نشان داده که با نفس مذاکره به خودی خود مشکلی ندارد به نحوی که مسعود پزشکیان در مصاحبه با شبکه آمریکایی «ان بی سی» (NBC) گفت تهران آمادگی «اصولی» برای مذاکره با آمریکا دارد. پزشکیان افزود: «مشکلی که ما داریم در گفت‌وگو نیست. در تعهداتی است که از گفت‌وگو و مذاکره ناشی می‌شود که ما باید به آن متعهد شویم.»
در همین چارچوب عباس عراقچی وزیر خارجه نیز در گفتگوی تلویزیونی سه‌شنبه ۲۵ دی ۱۴۰۳ در پاسخ به برخی نگرانی‌ها درباره احتمال مذاکره مستقیم بین ایران و آمریکا تصریح کرد: «وزارت خارجه، تصمیم نظام را اجرا خواهد کرد و بر اساس رویکردهای طرف مقابل سیاست خود را تنظیم می‌کنیم. همواره بر مذاکرات شرافتمندانه و عزتمندانه و بر اساس احترام متقابل تاکید کرده‌ایم، نه مذاکراتی که بر اساس زور و فشار باشد. به نظر ما فرمولی که در برجام وجود داشت یعنی «اعتمادسازی در برابر رفع تحریم‌ها» همچنان معتبر است.»
عباس عراقچی در این گفت و گوی خود به صراحت تاکید کرد: «به دوستانی که دغدغه دارند اطمینان می‌دهم که سیستم و روال تصمیم‌گیری در کشور شناخته شده است و این موضوع سازوکار خود را دارد. موضوعات مهمی چون مذاکرات هسته‌ای در شورای عالی امنیت ملی بررسی می‌شود و مصوبات شورا هم مشخص است که چه مسیری را طی می کند تا اجرایی شود.»
گزاره‌هایی مانند «وزارت خارجه، تصمیم نظام را اجرا خواهد کرد»، «روال تصمیم‌گیری در کشور شناخته شده است» و «موضوعات مهم در شورای عالی امنیت ملی بررسی می‌شود» حاکی از اشاره صریح وزیر امور خارجه به سیستم «تصمیم‌سازی کلان» در نظام حکمرانی جمهوری اسلامی است که تایید «رهبرانقلاب» به عنوان «عالی‌ترین مرجع تصمیم‌سازی» در کشور نقش اساسی در آن ایفا می‌کند. بنابراین با در نظر گرفتن چنین ساز و کاری جای نگرانی درباره عدول از ارزش‌های حاکمیت وجود ندارد.این نگاه مثبت و پیشرو جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات همواره در سال های گذشته نیز وجود داشته و نشان از مواضع سازنده در موضوع مذاکرات هسته ای دارد.
اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید دارد که موضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص گفت وگو و مذاکره ثابت است. وی با بیان اینکه مذاکره یک جاده دوطرفه است تصریح کرد: ایران هیچ‌گاه میز مذاکره را ترک نکرده، اما برای مذاکره نیز التماس نخواهد کرد.اکنون به نظر می رسد که نقطه محوری، نحوه آغاز مذاکرات و نوشتار چارچوبی برای روند و فرایند مذاکراتی برای دوری از شرایط تقابلی باشد.
