به گزارش خبرنگار ایرنا، کلانشهر مشهد به واسطه وجود بارگاه منور رضوی، با میزبانی سالانه از افزون بر ۳۵ میلیون زائر داخلی و خارجی، در کنار چهار میلیون نفر جمعیت مجاور، دارای شرایط ویژه و منحصر به فردی است که باید برای آن برنامه‌ریزی منسجم و درخوری صورت گیرد.

این در حالی است که اکنون شاهد برخی از اقدامات پراکنده برای مدیریت شهری مشهد با بهره‌گیری از هوش مصنوعی هستیم و از سوی دیگر اقداماتی نیز توسط آستان قدس رضوی، به عنوان متولی خدمت رسانی به زائران، در اماکن مقدسه رضوی مشهد در دست اجرا و بهره برداری قرار گرفته است.

با این حال باید چشم انداز روشنی برای بهره گیری از فناوری‌های نوین ترسیم شود تا ضمن رفع برخی چالش ها همچون حفظ حریم خصوصی افراد، زیرساخت های لازم برای بهره گیری از هوش مصنوعی تهیه و به برخی نگاه‌های همراه با شک و تردید نسبت به استفاده از این فناوری پاسخ داده شده و در نهایت امر، زیارتی آسان همراه با معنویت برای زائران بارگاه منور رضوی فراهم گردد.

هوش مصنوعی می تواند با تحلیل داده‌های زائران و پیش‌بینی الگوهای رفتاری آنان، به مدیریت بهتر جمعیت در زمان ازدحام و شلوغی در نقاط مختلف اماکن مقدسه یاری رسانده و از ازدحام جلوگیری کند، همچنین با استفاده از هوش مصنوعی، می‌توان خدمات شخصی‌سازی شده‌ای به زائران، مانند راهنمایی‌های سفارشی و شخصی، اطلاعات تاریخی و مذهبی از مکان های مختلف حرم رضوی،‌ در کنار بهره گیری از قابلیت ترجمه‌ زنده برای زائرانی که از سایر نقاط جهان به این شهر مذهبی قدم می‌گذارند، فراهم کرد.

همچنین با بهره گیری از هوش مصنوعی می‌توان به بهینه‌سازی استفاده از منابع انرژی مانند آب، برق و گاز و دیگر امکانات رفاهی مورد نیاز زائران و مجاوران این شهر، کمک کرد.

در تمام فرایند بهره‌مندی از هوش مصنوعی باید به این نکته توجه داشت که هوش مصنوعی برای توانمندسازی انسان است نه اینکه جایگزین او شودرییس فراکسیون هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین مجلس شورای اسلامی نیز اخیرا در حاشیه پیش‌نشست نخستین رویداد ملی هوش مصنوعی و اعتاب مقدسه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرده بود: استفاده از هوش مصنوعی، تاثیر بسزایی در جذب و مدیریت زائر و گردشگر در اعتاب مقدسه دارد و از این رو تاکنون در محورهای اصلی، نشست هایی با موضوع هوش مصنوعی و اعتاب مقدسه مورد بررسی قرار گرفته است.

رضا تقی پور افزوده بود: این محورها شامل سلامت زائران، معرفی اعتاب مقدسه، امنیت و ایمنی در اعتاب مقدسه، هدایت و راهنمایی زائران، اسکان و امور رفاهی در سفرهای زیارتی و شناسایی معارف ائمه اطهار (ع) است.

هوش‌ مصنوعی در خدمت زائران

برای بهره گیری از هوش مصنوعی باید کلان‌داده‌ها (بیگ دیتا)، شیوه‌نامه‌ها و نیز زیرساخت های مناسب برای محاسبه و ارائه برنامه را مورد توجه قرار داد.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع) در خصوص تحلیل و به کارگیری کلان داده‌ها گفت: می‌توان برای ارتقای خدمت‌رسانی به زائران حرم مطهر رضوی و خدمت‌رسانی دقیق‌تر، سریع‌تر، بهینه‌تر، با پیش‌بینی‌های لازم از تحلیل کلان داده های جمع آوری شده در طول سالیان، بهره برد تا در نهایت به خدمت‌رسانی هوشمندانه به زائران که شامل دیجیتالی شدن فرایندها، هوشمندسازی و استفاده از سامانه های هوشمند و در نهایت استفاده از هوش مصنوعی است، رسید.

قاسم صادقی بجستانی افزود: خدمت در آستان‌های مقدس و بقاع متبرکه علاوه بر رعایت جنبه قداست و معنویت این اماکن، باید از ویژگی‌هایی چون مانند «سرعت عمل»، «دقت و صحت»، «بازدهی و راندمان بالا» هم برخوردار باشد.

وی ادامه داد: حضور میلیون‌ها زائر و مجاور در مناسبت‌های مختلف مذهبی، دینی و ایام ویژه و خاص در شهر مشهد ایجاب می‌کند تا خدمت‌رسانی با شاخص‌های بیان شده به نحو شایسته انجام شود، ضمن اینکه صرفه‌جویی در وقت، کاهش هزینه‌های اجرایی، افزایش دقت و صحت عمل و قابلیت بازخورد مناسب، تولید داده و اطلاعات، استفاده از برنامه‌ریزی‌های آینده نگر و کاهش نیاز به نیروی انسانی از دیگر مزایایی است که با بهره گیری از هوش مصنوعی در دسترس است.

معاون پژوهش دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) گفت: دانشگاه ها طرح‌های تحقیقاتی متعددی در حوزه‌های فناوری‌های زیستی، سلامت، معماری و شهرسازی در دست اقدام دارند و در زمینه پدافند غیرعامل و امنیت زائران نیز طرح‌هایی در حال اجرا دارند که می‌تواند به بهبود خدمات و امنیت در مناطق زیارتی کمک کند.

هوش مصنوعی علمی میان رشته ای است

هوش مصنوعی (AI) شاخه گسترده‌ای از علوم رایانه است که مربوط به ساخت ماشین‌ های هوشمند با توانایی انجام وظایف مختلف است، از این رو اساس هوش مصنوعی آن است که هوش انسان و طریق کار آن به‌ گونه‌ای تعریف شود که یک ماشین بتواند آن را به‌ راحتی اجرا کند و وظایفی که به آن محول می‌شود را به درستی اجرا کند.

استاد دانشگاه امام رضا(ع) با بیان این که هدف هوش مصنوعی بر پایه یادگیری، استدلال و درک استوار است، بیان کرد: این علم میان‌ رشته‌ ای دارای چندین رویکرد است، اما پیشرفت در یادگیری ماشین و یادگیری عمیق باعث تغییر الگوها، تقریباً در همه بخش های صنعت و فناوری می‌شود.

حضور میلیون‌ها زائر و مجاور در مناسبت‌های مختلف مذهبی، دینی و ایام ویژه و خاص در شهر مشهد ایجاب می‌کند تا خدمت‌رسانی با شاخص‌های بیان شده به نحو شایسته انجام شود ابراهیم دانشی فر با اشاره به موفقیت‌های آستان قدس رضوی در استفاده از هوش مصنوعی در سازه های حرم مطهر رضوی و فناوری اطلاعات در حوزه سلامت تشخیص بیماری‌ها و بهبود فرآیندهای پزشکی، بیان کرد: هوش مصنوعی در حوزه سلامت کاربردهای فراوانی دارد و از این فناوری برای پردازش بهتر نشانک‌های زیستی و تشخیص بیماری‌های خطرناک استفاده می شود.

وی به آینده روشن هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: هوش مصنوعی به عنوان یک فناوری افقی، نه‌تنها بر معماری و شهرسازی، بلکه بر بسیاری از حوزه‌های زندگی انسان‌، از سلامت تا ارتباطات و کسب‌ و کار تأثیر خواهد گذاشت.

بهره‌مندی از فناوری‌های نوین علمی برای معرفی اسلام

اکنون بسیاری از افراد و سازمان ها از هوش مصنوعی برای ارائه خدمات خود بهره می برند و در آینده و با گسترش بیشتر این فناوری ها، باید برای خدمت رسانی به زائران نیز از این فناوری روز دنیا بهره برد.

یکی از خادمان علم و فناوری بارگاه منور رضوی و مدیر پیشین در شرکت های «مایکروسافت» و «آمازون» در نشستی با اشاره به کاربردهایی که هوش مصنوعی در مجموعه حرم مطهر امام رضا(ع) و کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی می تواند داشته باشد، اظهار کرد: حرم مطهر رضوی محصور در حریم تعریف شده آن نیست و در واقع این مکان مقدس فواره آینده تمدن اسلامی است که معرفی آن به جامعه بشری نیازمند بهره‌مندی از فناوری‌های نوین علمی است.

بیشتر بخوانید:

نقش هوش مصنوعی و خدمت جدید به زائران اعتاب مقدسه در آستان حضرت عبدالعظیم(ع)بررسی شد

پای فناوری در راه اربعین

دانش‌بنیان‌ها با محصولات فناورانه به یاری زوار آمدند

آزمایش «چت بات» برپایه هوش مصنوعی برای کمک به زائران

دستیار هوش مصنوعی؛ همراه زائران حسینی در سفر اربعین

روح الله رحمانی گفت: برای بهره‌مندی از هوش مصنوعی باید از دستاوردهای دیگر کشورها الگوبرداری کرد و اگر این کار تنها به کپی برداری منجر شود، این فرایند با انتقال فرهنگ بیگانه همراه خواهد بود از این رو باید تلاش کرد همچون شهید تهرانی مقدم در زمانی که فناوری تولید سلاح در انحصار چند کشور بود، با توکل به خدا و توسل به معصومین(ع)، قدم‌های بلند و ماندگاری را در این مسیر برداشت.

وی افزود: استفاده از هوش مصنوعی در بسیاری صنایع، قطعات مرده را زنده کرده است، در این روش با نصب حسگر روی اجناس و کالاهای در حال تولید، خطاهای خود را درمی یایند و این امر از ایجاد شرایط ناهنجار پیشگیری ‌می کند.

این متخصص هوش مصنوعی با بیان اینکه ایران یکی از موفق‌ترین کشورها در زمینه استفاده از هوش مصنوعی در حوزه سلامت است که ربات‌های جراح آن خواهان بسیاری دارد، اضافه کرد: هوش مصنوعی در خلاء معنا ندارد و یک علم میان رشته ای است.

او گفت: میراث فرهنگی غنی، بزرگان علمی و دینی، تمدن ایران و اسلام در گنجینه نسخ خطی و کتابخانه های مختلف و از جمله کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی وجود دارد؛ از این رو کتابخانه رضوی فراتر از مکانی برای مطالعه است و بهره‌مندی از هوش مصنوعی در مکانی این چنینی، ایجاد کننده بالاترین فرصت‌های پژوهشی است.

رحمانی، استخراج موضوعات مندرج در نسخ خطی و خلاصه کردن متون آن بر پایه موضوعات مختلف، کشف معانی لغات قدیمی، جستجوی موضوعی و تجزیه و تحلیل صفحات نسخه‌های خطی را بخشی از دستاوردهای پیاده‌سازی هوش مصنوعی در مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی عنوان کرد.

او این فرایند را کمکی بزرگ به جامعه پژوهشگر دانست و ادامه داد: در تمام فرایند بهره‌مندی از هوش مصنوعی باید به این نکته توجه داشت که هوش مصنوعی برای توانمندسازی انسان است و نه اینکه جایگزین او شود.

این استاد دانشگاه، ارائه خدمت به زائران در اشکال مختلف را از جمله مکان‌یابی داخل حرم، خدمات ویلچر، امور گمشدگان و یافتن نیازمندان، عرصه‌هایی دانست که می تواند بر پایه هوش مصنوعی اتفاق بیفتد.